Titel | Terugkeer binnen de grenzen van het vierkant
Terugkeer binnen de grenzen van het vierkant heet dit schilderij van Alphons Freijmuth (1940) uit 1978. Het beeldvlak, nagenoeg vierkant, wordt gevuld met de voorstelling van een man en een vrouw in een interieur. De man draagt een zwart pak en zit op een bureaustoel. De vrouw staat achter hem en is naakt. Het geheel maakt een gedesillusioneerde indruk.
De titel geeft wellicht een aanwijzing hoe dit schilderij te duiden. Het vierkant zou verwijzen naar Piet Mondriaan (1872-1944), één van de belangrijke vertegenwoordigers van de abstracte kunst. Ook de plint in ‘Mondriaan’ blauw en -rood, en de man zelf, die enige gelijkenis met Mondriaan vertoont, zijn aanwijzingen.
Maar dan. Freijmuth heeft gekozen voor een expressionistische schilderstijl die aan Oscar Kokoschka (1886-1980) doet denken en de vrouw is een verwijzing naar "De schreeuw" van Edvard Munch (1863-1944).
Waarom de rationele Mondriaan gekoppeld aan twee schilders die juist hun persoonlijke ervaringen en angsten voorop stellen? Is de naakte vrouw een allegorische voorstelling van ‘de inspiratie’, zoals dat in negentiende-eeuwse schilderijen het geval is? Freijmuth probeert vaak een synthese te geven van verschillende historische schilderstijlen.