Constantin Emile Meunier

Dat aan het eind van de negentiende eeuw tot ver in de twintigste eeuw talloze Nederlandse kunstenaars naar de Belgische Borinage trekken, komt door toedoen van de Belgische kunstenaar Constantin Meunier (Etterbeek/Brussel 1831– Elsene/Brussel 1905). Zijn sculpturen en schilderijen van mijnwerkers en arbeiders uit dit gebied, dat ten westen van Bergen in Henegouwen ligt, vormen aanleiding voor onder anderen Vincent van Gogh (1853-1898), Isaac Israëls (1865-1934), Jan Toorop (1858-1928), Charley Toorop (1891-1955), Else Berg (1877-1942), Harmen Meurs (1891-1964) en Herman Heijenbrock (1871-1948) om daar te gaan werken. Maar ook uit andere landen komen kunstenaars naar België zoals Maximilien Luce (1858-1941). Na een studie aan de Brusselse Academie werkt Meunier achtereenvolgens bij de beeldhouwers Charles Auguste Fraikin en François-Joseph Navez. Zoals veel kunstenaars van zijn tijd legt hij zich toe op historiestukken en religieuze thema's. Voor dit laatste zoekt hij inspiratie in ondermeer het werk van Jean-François Millet. Rond 1870 raakt hij beïnvloed door het opkomend realisme en de sociale beweging. Een opdracht voor het maken van een aantal illustraties voor een roman over het harde leven van de Belgische mijnwerkers, van de hand van Camille Lemonnier, verandert zijn onderwerpskeuze. Hij raakt diep onder de indruk van de werk- en levensomstandigheden van de arbeiders in de hoogovens te Seraing en die van de mijnwerkers in de Borinage, die hij ter inspiratie voor deze opdracht bestudeert. Aanvankelijk schildert en tekent hij het proletariaat, hun woonomgeving en de fabrieken, mijnen en havens waar ze werken. Hij geeft daarbij niet de individuele persoonlijkheid van de werker weer maar maakt van hem een tijdloos archetype. Vanaf 1884 maakt hij ook sculpturen met deze thematiek. Vooral in zijn beelden en reliëfs weet hij de hardheid van hun bestaan goed weer te geven Exposities van deze werken zijn al snel een doorslaand succes, niet alleen in België maar bijvoorbeeld ook in de Verenigde Staten.