Eugène Brands

Schilder, schrijver en dichter Eugène Brands werd in 1913 in Amsterdam geboren. Na een opleiding reclametekenen aan de Kunstnijverheidsschool besloot hij kunstenaar te worden. Aanvankelijk hield hij zich bezig met het creëren van surreële knutselwerken van gevonden voorwerpen. Niet lang daarna begon hij te experimenteren met abstracte schilderkunst. In 1946 exposeerde hij zijn werk op de tentoonstelling ‘Jonge Schilders' in het Stedelijk Museum Amsterdam, waar hij onder andere een op straat gevonden blauw geëmailleerde pandeksel toonde die hij met behulp van witte rijwiellak had voorzien van een melkwegstelsel. Onder de indruk van zijn werk, vroegen mede-exposanten Karel Appel, Corneille en Constant hem toe te treden tot de Experimentele Groep Holland, waaruit later de internationale Cobrabeweging zou voortkomen. Aanvankelijk voelde de individualistisch ingestelde Brands er weinig voor, maar liet hij zich uiteindelijk toch overhalen. Door zijn bemiddeling tussen de groep en het Stedelijk Museum werd de eerste grote Cobratentoonstelling in 1949 geïnitieerd. Het werd tevens zijn laatste Cobra-activiteit. Geërgerd door rivaliteit en onenigheid binnen de groep, trok hij zich twee dagen na de opening terug en verbrak hij alle contacten met de Nederlandse experimentele kunstenaars. In tegenstelling tot de meeste andere deelnemers aan de tentoonstelling, werkte Brands in eerste instantie nonfiguratief. Zijn schilderijen van het einde van de jaren veertig laten zich omschrijven als abstracte composities, die zijn opgebouwd uit sferische, ‘wattige’ kleurvlakken. Hij experimenteerde hierbij net als de andere Cobra kunstenaars met allerlei materialen zoals olieverf, houtskool, inkt en gevonden voorwerpen. Na zijn breuk met de Cobragroep ging Brands alsnog over op de figuratie. Geïnspireerd door de tekeningen van zijn dochter, maakte hij kleine fantasierijke olieverfschilderijen voorzien van huisjes, scheepjes, koppoters en imaginaire wezens, die hij combineerde met kleine magisch aandoende tekens. Begin jaren zestig pakte hij de oude draad van lyrische abstractie weer op en raakte hij ook in bredere kringen bekend. Voor zijn werk putte hij inspiratie uit de natuur, die in zijn optiek gold als de weerslag van de kosmos. Zijn grote doeken met zachtgekleurde vlekken roepen associaties op met bossen, weilanden, wolkenluchten en het heelal. Brands’ mystieke inslag bepaalde in belangrijke mate zijn kunstenaarschap, dat tot zijn dood in 2002 voortduurde.