Hendrik Valk

Hendrik Valk (Zoeterwoude 1897- Arnhem 1986) De vader van Hendrik Valk is chef-ontwerper bij de zilverfabriek van Van Kempen te Voorschoten en is in Leiden medeoprichter van de vereniging De Kunst om de Kunst. Het gezin is geabonneerd op verschillende kunsttijdschriften, waardoor Hendrik Valk al op jonge leeftijd op de hoogte is van de nieuwe ontwikkelingen binnen kunst en literatuur. Tijdens zijn studie aan de Haagse kunstacademie tussen 1912 en 1916 interesseert Valk zich al voor religieuze en filosofische levensvragen. Hij wil af van de oude kunstopvatting, die een realistische weergave van de werkelijkheid voorschrijft. Behalve door de literatuur en de kritische opmerkingen van zijn vriend Leo Zaalberg wordt hij sterk beïnvloed door de natuur. Zo maakt hij in 1915 een voettocht door Het Gooi en de Veluwe, verblijft hij in 1917 en 1919 in een plaggenhut op de heide bij Stroe en trekt hij in 1921 in zijn zelfgetimmerde woonwagen door Nederland. In 1926 ontdekt hij zijn geestelijke bron, het kruis. De horizontale en verticale lijn staan voor aarde en hemel. Het kruis is het symbool voor het hogere, het wezen en de essentie. Valk noemt dit het ‘Al-Ene’ of ‘het wezen van het ding’. Maar als hij een kruis tekent, laat hij de kern - het snijpunt van de twee lijnen - juist weg. Hierdoor ontstaat een oplichtende plek: de nadruk wordt op het kernpunt gelegd door het weg te laten. In zijn schilderijen zoekt Valk naar een synthese tussen kunst en leven, zowel in vorm als inhoud. In zijn ogen is de mens het enige dat er bestaat en ook het enige dat ons als beeld boeit. Hij staat een kunst voor waarin wordt gestreefd naar waarachtige harmonie: de natuur is staat van ogenschijnlijke rust. Deze rust beeldt hij uit in drie dimensies: diepte, hoogte en breedte. In zijn oeuvre staat het menselijk lichaam, weergegeven in enkele dunne lijnen, centraal. Valks oeuvre kent een korte magisch-realistische periode, maar gedurende het merendeel van zijn carrière schildert hij in de voor hem zo kenmerkende, gestileerde stijl. Na 1940 breidt hij zijn onderwerpskeuze van alleen mensen en religieuze thema’s uit naar landschappen, portretten, naakten en stillevens. In de laatste jaren van zijn leven probeert Hendrik Valk zijn oeuvre te vervolmaken. Hij brengt correcties aan in zijn essays en gedichten, en maakt van oude tekeningen nieuw werk. Hij sterft in 1986 in Arnhem.