Henry Heerup

Henry Heerup (1907-1993) is bekend geworden als Deense exponent van de Cobrabeweging. In de praktijk hield hij zich echter wat afzijdig van het Cobra-avontuur en leidde hij een teruggetrokken bestaan, waarin hij zich vol overgave toelegde op zijn kunstproductie. Heerup werd op zijn twintigste aangenomen op de academie in Kopenhagen, waar hij schilder- en beeldhouwlessen volgde. Al snel ontwikkelde hij een geheel eigen uitdrukkingswijze, die was geënt op primitieve volkskunst en kindertekeningen. Oersymbolen voor geboorte, liefde en dood hadden zijn voorkeur, met de nadruk op het moederschap. Dergelijke thematiek manifesteerde zich in de loop van de jaren dertig in schilderijen, grafisch werk en talloze sculpturen. Deze laatste discipline, de sculptuur, neemt het grootste deel van het oeuvre in beslag dat hij de daaropvolgende decennia tot stand bracht. Net als Asger Jorn (1914-1973) maakte hij tijdens de Tweede Wereldoorlog deel uit van de Helhestengroep en kwam hij daarna via de tentoonstellingsvereniging Høst in de Cobrabeweging terecht. In zijn sculpturale werk zijn grofweg twee categorieën te onderscheiden. Enerzijds legde hij zich toe op het traditionele beeldhouwen, waarbij hij bij voorkeur werkte met graniet. Soms beschilderde hij het vaak ruw gelaten steenoppervlak naar voorbeeld van de prehistorische runenstenen (Jellingstenen), die hij op een reis naar Jutland aantrof. Anderzijds maakte hij assemblages van gevonden materiaal, zoals steen, hout en afval. In deze zogenoemde skraldemodeller (‘schrootsculpturen’) kwam hij tot zijn meest vrije, vaak ook humorvolle creaties. Heerups werk was in ruime mate vertegenwoordigd op de grote Cobratentoonstellingen in Luik en Amsterdam. In een dergelijke experimentele context was Heerup, met zijn weinig veranderende beeldtaal en zijn uitgesproken ideeën over materiaal en betekenis, toch een wat vreemde eend in de bijt. De meeste waardering voor zijn werk en zijn bijdrage aan de Cobrabeweging kwam pas naderhand. Vanaf de jaren zestig werd hij steeds meer gezien als Cobrakunstenaar pur sang, omdat hij zich in zijn werk en werkwijze niets aantrok van enige vorm van traditie of academisme en dus, als één van de weinigen, de volledige vrijheid tot uitdrukking bracht die de beweging voorstond.