Jean-Paul Riopelle

De Franstalige Canadees Jean-Paul Riopelle (1923-2002) studeert aan de kunstacademie van Montréal. In 1945 sluit hij zich aan bij de in 1940 opgerichte kunstenaarsgroepering Les Automatistes van zijn leermeester Paul-Emile Borduas. Deze groep kunstenaars uit Montréal is sterk beïnvloed door het surrealisme en met name het surrealistisch principe van het automatisme. Dit gaat uit van het onderbewuste, dat als het ware de hand en het penseel over het doek leidt. Het lezen van het manifest ‘Le Surréalisme et la Peinture’ (1945) van André Breton wijst Riopelle de weg. Zijn belangrijkste schilderkunstige voorbeeld op dit gebied is de Spaanse kunstenaar Juan Miró. In 1947 vestigt Riopelle zich in Parijs. Het werk waarmee hij internationaal doorbreekt, is gericht op de materie en de textuur van verf (impasto). Met paletmes smeert hij dikke lagen verf (vaak rechtstreeks uit de tube in onvermengde kleuren) in diagonalen over het doek. Het reliëf zorgt voor een steeds wisselende lichtwerking op het oppervlak. Het zijn dynamische en ritmische composities, waarmee hij soms als Europese tegenhanger van de Amerikaanse abstract-expressionist en ‘dripper’ Jackson Pollock wordt gezien. Alle kleuren gaan op in een overheersend aanwezig grijs. Deze doeken worden door kunsthistorici afwisselend onder het kopje ‘tachisme’, ‘materieschilderkunst’ of ‘informele schilderkunst’ geplaatst. Die benamingen illustreren de gebruikte methode van de schilders: het rijkelijk gebruik van de stoffelijke kwaliteiten van verf, wat de werken bovendien een aards karakter geeft. Nadat Riopelle rond 1955 de schilderkunst enige tijd links heeft laten liggen, vervolgt hij zijn werk vanaf de jaren zestig met een lossere schilderstoets en geeft hij in zijn werk suggesties van landschappelijke elementen prijs. Geleidelijk wordt zijn werk figuratiever en kleurrijker en gebruikt hij weer een penseel of kwast. De natuur is vanaf dat moment een zichtbare en onmiskenbare inspiratiebron voor hem. Vanaf 1974 woont Riopelle afwisselend in Canada en Frankrijk. Hij wordt gerekend tot de naoorlogse kunstenaars van de École de Paris.