Karel Appel

"Ik rotzooi maar wat aan”. Dit is het antwoord dat Karel Appel in 1961 gaf in een interview met Jan Vrijman, toen deze hem vroeg naar zijn kunstenaarschap. Het citaat zal de in 2006 overleden Appel, die geldt als één van de meest bekende, productieve en succesvolle Nederlandse moderne kunstenaars, zijn verdere leven achtervolgen. In tegenstelling tot wat die opmerking doet vermoeden, was zijn kunstproductie een serieuze, geconcentreerde bezigheid. Hij liet een omvangrijk oeuvre na van meer dan tienduizend schilderijen, gouaches en sculpturen, die in talrijke binnen- en buitenlandse collecties zijn opgenomen. De in Amsterdam geboren Appel kende zijn eerste successen in Parijs, waar hij zich in 1950 vestigde als beginnend kunstenaar. Aanvankelijk beïnvloed door grootheden als Matisse, Picasso en Schwitters, ontwikkelde hij in de loop der jaren een uiterst expressieve en ogenschijnlijk naïeve stijl van grof opgezette, felgekleurde figuren, die hij voorzag van suggestieve titels als Schreeuwend hondje en Vragende kinderen. Voor Appel was het creatieve proces een essentieel element in zijn kunstproductie. Hij bezag het als een experiment, waarbij hij een ‘gevecht’ aanging met de materie. Appel stond een intuïtieve manier van werken voor, zonder plan en zonder tussenkomst van het intellect. Hij ging hiermee tegen de stroom in van het heersende kunstklimaat, waarin zeker in de jaren veertig en vijftig het academisme als standaard gold. Samen met enkele gelijkgestemden zette hij zijn visie kracht bij met de oprichting van de zogenoemde Experimentele Groep Holland in 1948, die later dat jaar overging in de internationale Cobrabeweging. In tegenstelling tot bevriende kunstenaars als Constant en Corneille, had hij verder weinig op met kunsttheorieën. Mede door zijn zorgvuldig gecultiveerde ongedwongen levensstijl, is zijn werk met het nodige scepsis ontvangen. In de loop der jaren kreeg hij echter steeds meer (internationale) erkenning voor zijn werk. Afwisselend werkend in New York, Parijs, Toscane en Monaco, wist hij zich tot op hoge leeftijd telkens te vernieuwen. Zo bevatte een tentoonstelling in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel (2004/2005), waarin het werk van Appel werd vergeleken met het werk van andere Nederlandse grootheden, nog zeer recent werk van de kunstenaar. Karel Appel overleed op 85-jarige leeftijd in zijn woonplaats Zürich.