Louis Marcoussis

Weinig mensen zullen bij het Kubisme denken aan het werk van de schilder Louis Marcoussis (1883-1941). Anders dan de grondleggers van het Kubisme, Pablo Picasso en Georges Braque, is Marcoussis in de kunstwereld niet vaak op de voorgrond getreden. Geboren in Warschau als Ludwig Casimir Ladislas Markous, trekt hij na zijn studie aan de academie van Krakau in 1903 naar Parijs, waar hij een opleiding volgt in het atelier van Jules Lefebvre aan de hoogaangeschreven Academie Julian. Tot 1907 staat zijn werk nog onder invloed van het Impressionisme. Hij voorziet in zijn inkomsten als karikaturist, onder meer voor het populaire tijdschrift La Vie Parissienne. De Parijse dichter en vriend Guillaume Apolinnaire schenkt hem de kunstenaarsnaam Marcoussis, genoemd naar een Frans dorpje. Zijn ontmoeting met deze dichter, evenals de kunstenaars Pablo Picasso en Georges Braque, maken dat hij in 1910 begint te experimenteren met het Kubisme, dat dan geldt als de allernieuwste avant-gardestroming. In 1912 neemt Marcoussis deel aan de tentoonstelling Salon de la ‘Selection d’Or’, waarin het Kubisme van juist anderen dan Picasso en Braque door de zogeheten Putauxgroep wordt geïntroduceerd aan een breder publiek. In datzelfde jaar is zijn werk ook opgenomen in de Salon des Indépendants en de Salon d’Automne, waarin ook het werk van nieuwkomers Juan Gris en Piet Mondriaan te zien is. In tegenstelling tot veel andere navolgers van het Kubisme, vervalt Marcoussis niet in de ‘fout’ om van de stijl een hoekig, mechanisch principe te maken. Zijn schilderijen zijn sensibeler, nerveuzer. Ze kennen een minder glad verfoppervlak, met vele subtiele onregelmatigheden in textuur en een afzwakking van contouren. Daarbij is zijn kleurgebruik zachter dan dat van de meeste andere latere kubisten. Na de Eerste Wereldoorlog, waarin hij als soldaat dient, worden zijn composities helderder. Hij maakt dan vervreemdende en mystiek geladen landschappen waarin de mens ontbreekt. Ze kennen sterke lichteffecten en zijn gedetailleerd en ogenschijnlijk realistisch geschilderd. Hierdoor doen ze denken aan de schilderijen van de zogeheten Pittura Metafisica, waarvan de Italiaan Giorgio de Chirico een belangrijke vertegenwoordiger is.