Peter Alma

Sociaal-politiek engagement vormt een sleutelbegrip in het oeuvre van de Nederlandse kunstenaar/graficus Peter Alma (1886-1969). Gedurende zijn carrière legde hij zich veelvuldig toe op het maken van hout- en linoleumsnedes. Tevens maakte hij schilderijen en etsen en voerde hij kunstopdrachten uit, waaronder het maken van affiches en wandschilderingen in de openbare ruimte. Na twee jaar op de Haagse Academie te hebben gezeten, vertrok Alma in 1906 op twintigjarige leeftijd naar Parijs, waar hij tot 1914 verbleef. In de Franse hoofdstad leerde hij onder meer Piet Mondriaan en Lodewijk Schelfhout kennen met wie hij, samen met andere bevriende kunstenaars, de zogenoemde Moderne Kunstkring oprichtte (1910-1916). Daar waar veel van deze kunstenaars toewerkten naar een soort utopisch abstractie, onder andere resulterend in het neoplasticisme van De Stijlgroep, bleef Alma figuratief werken. Deze tendens is evenwel duidelijk debet aan zijn gestileerde beeldtaal. Daarnaast zijn ook invloeden van het divisionisme en het kubisme terug te vinden in zijn werk. Aanvankelijk legde hij zich toe op een hoekige, monumentale stijl met sterk vereenvoudigde vormen, minimale ruimtewerking en donkere kleuren, later koos hij voor minder strenge composities en heldere kleuren. De Russische revolutie in 1917 wordt vaak gezien als een keerpunt in Alma’s werk. De politieke gebeurtenissen brengen hem tot de overtuiging dat kunst in dienst dient te staan van de maatschappelijke vooruitgang, hetgeen in zijn optiek een heldere, figuratieve beeldtaal en een overzichtelijke compositie vereist. De bijna totale abstractie van De Stijlgroep was in zijn ogen voor de arbeider onbegrijpelijk. Alma koos in deze periode nadrukkelijk voor thema’s met een sociaal karakter, zoals de werkomstandigheden van boeren en arbeiders of de klassenstrijd. In 1927 werd hij lid van de Socialistische Kunstenaarskring (SKK), waarin kunstenaars met een socialistische of communistische maatschappijvisie hun krachten bundelden in hun streven het volk door middel van kunst een stem te geven. Tegen het eind van de jaren dertig verdween de politieke stellingname uit zijn werk en legde hij zich voornamelijk toe op neutrale thema’s als diervoorstellingen en landschappen. Trefwoorden: sociaal-politiek engagement, Moderne Kunstkring, Socialistische Kunstkring, Mondriaan, Lodewijk Schelfhout. De Stijl, neoplasticisme, klassenstrijd, Communisme.