Copley, John

Titel | De chirurg

In deze prent heeft John Copley (Manchester, 1875-1950) een scène uit een operatiekamer weergegeven. Rond de patiënt, rechts van het midden, staan twee chirurgen. Links van hen twee zusters en op de voorgrond een karretje met glazen potten met gekleurde vloeistoffen. Bij de zusters een karretje waarop de verschillende tangen en scharen zijn klaargelegd. Rechts een lage halfronde kast. Op de achtergrond rechts wasbakken en een deur. Links op de achtergrond een groot raam. Dit werk is een litho, oftewel een steendruk. De lithografie wordt rond 1795 uitgevonden door Aloïs Senefelder in het Beierse Solnhofen. Het is een vlakdruktechniek, zo genoemd omdat de inkt op dezelfde hoogte ligt als de lithosteen (de drager). De lithografie wordt al snel gebruikt voor het reproduceren van illustraties in de opkomende massamedia – rond het midden van de negentiende eeuw nam het aantal kranten en hun oplagen enorm toe. Er waren ook veel kunstenaars die de lithografie ontdekten: het fenomeen van de kunstenaarsportfolio’s met een serie prenten in een beperkte oplage, kende rond 1820-1840 een grote populariteit. Deze populariteit was rond 1870 echter tanende door de associaties van de litho met de massamedia. Omstreeks 1890 werd het medium weer ontdekt door kunstenaars: eerst als dé techniek om affiches te drukken, en iets later ook als artistiek medium. Copley beijvert zich voor de erkenning van de lithografie als een volwaardig artistiek medium. Samen met Joseph Pennnell richt hij daartoe in 1909 de Senefelder Club op. In kleine oplagen maakte hij series litho’s die voor een klein, select publiek bedoeld zijn. Zijn werk is verwant aan dat van de impressionist Walter Sickert (1860-1942), die een succès de scandale had met schilderijen die de geruchtmakende Campden Town Murder (1905) als onderwerp hadden. In het werk van Copley ziet men eenzelfde fascinatie met lugubere onderwerpen. De Chirurg is daar een goed voorbeeld van.