Goed nieuws: de tentoonstelling is verlengd tot en met 30 augustus! Een ticket kun je online bestellen via de knop op deze pagina of direct kopen aan de kassa van de Kunsthal.

Dé meester van het landschap van de zestiende eeuw (ook wel Brabantse Gouden Eeuw genoemd):  dat was Lucas Gassel (ca 1488 –1568/69). Museum Helmond presenteert van 1 juni tot en met 30 augustus 2020 de eerste, grote overzichtstentoonstelling van zijn werk. De bruiklenen zijn afkomstig uit Europese collecties van belangrijke musea uit onder andere Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, Tsjechië, Spanje maar ook uit de Verenigde Staten en Mexico. Kijk voor alle informatie over deze expositie en activiteiten op de speciale tentoonstellingspagina.

Landschappen

In de zestiende eeuw is Lucas Gassel een bekend en succesvol schilder en tekenaar. Zoals dan gebruikelijk werkt hij op paneel. Op de voorgrond schildert Lucas vaak een Bijbels verhaal terwijl in de verte zich een weids en bergachtig landschap uitstrekt. Door de tijd heen nemen zijn landschappen steeds meer ruimte in en zijn afwisselend bevolkt met boerderijen, dorpjes, kastelen, paleistuinen, rivieren met scheepsvaart, boeren, reizigers en dieren. Over zijn leven is weinig bekend. Zijn vader is schilder in Helmond. Waarschijnlijk vertrekt Lucas kort na het begin van de zestiende eeuw naar Antwerpen. Toen een belangrijke kunststad die in het zuiden lag van het Hertogdom Brabant waar Helmond deel van uitmaakte.

Selecte groep

Kort na zijn dood wordt Lucas als specialist in het schilderen van landschappen vermeld in belangrijke kunsthistorische bronnen waaronder het Schilderboeck (1604) van Karel van Mander. Daarmee behoort hij tot een selecte groep van bij naam bekende, vroege beoefenaars van het landschapsgenre in de Nederlanden.  Joachim Patinir (ca. 1475/80-1524) en Herri met de Bles (werkzaam ca. 1530-66) zijn daarvan de bekendste. De portretgravure die Jacob Binck in 1529 van de kunstenaar maakt is mogelijk Scheldestad Antwerpen ontstaan. Via Karel van Mander weten we dat Lucas Gassel in Brussel heeft gewoond, waar hij ook is overleden.

Het oeuvre

Een kleine groep door Lucas gesigneerde werken is bewaard gebleven. Deze zijn nu verspreid over musea en privécollecties over de hele wereld en duiken met enige regelmaat op in de kunsthandel. Het oeuvre bestaat voornamelijk uit paneelschilderijen. Daarop zijn in de verte uitstrekkende landschappen te zien met vaak op de voorgrond verhalen uit de bijbel, zoals De Vlucht naar Egypte, of figuren uit de klassieke mythologie, zoals Pyramus en Thisbe. Naast schilderijen zijn slechts een paar tekeningen van Lucas overgeleverd. Enkele prenten zijn naar zijn ontwerp uitgevoerd en uitgegeven door anderen. Ook is er een grote, diverse groep werken die vandaag de dag onder de naam van Lucas Gassel bekend staat. Deze omvat zowel werken die wellicht van zijn hand zijn, als werken die in zijn werkplaats dan wel in zijn omgeving ontstaan zijn en dus gemaakt werden door tijdgenoten of navolgers.

Lucas Gassel, Vlucht naar Egypte, 1542 © fotografie Peter Cox/Bonnefantenmuseum, bruikleen Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Stadsactiviteiten

De tentoonstelling over Lucas Gassel staat niet op zichzelf. In Helmond is een stichting in het leven geroepen bestaande uit prominente inwoners van Helmond en omgeving die het belangrijk vinden dat het prachtige en kwalitatief goede werk van Gassel alsmede zijn persoon, de aandacht en erkenning krijgen die zij verdienen. Helmond eert dan ook de werken van deze stadsgenoot die zo’n 450 jaar geleden stierf in Brussel. En doet dit middels een uitgebreid activiteitenprogramma dat loopt tijdens de tentoonstellingsperiode. Zoals een stadswandeling, muzikale concerten, het landschap op je bord en nog heel veel meer. Kijk hier voor alle informatie over de stadsactiviteiten.

Perskit

Bekijk het persbericht. Download hier de flyer en de diverse persfoto’s van de Lucas Gassel tentoonstelling. De bijschriften vind je hier. Ze zijn verplicht te vermelden bij publicatie. Nog vragen? Mail naar pers@museumhelmond.nl. Op 5 maart 2020 is een bijlage in NRC verschenen, bekijk.