Het prachtige werk Cannonball Heaven van de Brits-Afrikaanse kunstenaar Yinka Shonibare CBE is nu te zien in Kasteel Helmond in de Ridderzaal tot en met woensdag 24 april.

Let op: vanwege meerdere evenementen in de Ridderzaal in de periode tot en met 24 april, is het kunstwerk niet te zien op de volgende data en tijden: 12 april 12:00 -13:00, 13 april 14:00-17:00, 16 april 10:00- 14:00, 19 april 11:00-15:00, 25 april 10:00 -11:00 en 5 mei 14:00-17:00.

We tonen dit bijzondere kunstwerk speciaal tijdens de landelijke Museumweek. Het werk is afkomstig uit de museumcollectie moderne en hedendaagse kunst en in 2017 met steun van de Vereniging van Vrienden en Mondriaan Fonds aangekocht.

Kijktip: op vrijdag 5 april om 22.10 uur op NPO2 is Cannonball Heaven besproken door kunstenaar Lucas de Man in een aflevering van Man en Kunst.

Koloniale tijd

Cannonball Heaven (2011) verwijst naar de koloniale tijd, maar trekt daarnaast ook een parallel naar de huidige maatschappij. Het werk bestaat uit een kanon, en twee figuren of marineofficieren, die samen kanonskogels afvuren naar een hoek van de zaal. Daar is een grote berg met kanonskogels van batik-stoffen te zien. Het kanon is een replica van de exemplaren die meevoeren met de HMS Victory, dat was het schip waarmee de Britse admiraal Nelson in 1805 de Slag om Trafalgar won. Doordat de kanonskogels van stof zijn, als een soort speelgoed, wordt de macht van een wereldimperium geneutraliseerd en verzacht. Het is in die zin een onmogelijke situatie: oorlog wordt gesuggereerd, maar deze slaagt niet. De macht, gesymboliseerd door deze stoffen kanonskogels, is impotent.

Oorlog en conflict

Het werk bekritiseert de redenen waarom oorlog wordt gevoerd. Yinka Shonibare stelt dat oorlogen zelden daadwerkelijk gevoerd worden om mensenrechten te verbeteren, zoals vaak als reden wordt opgegeven. De verwijzing naar de HMS Victory is dan ook een concreet voorbeeld van de Britse macht over zee, waar de belangrijkste handel werd gevoerd. In werkelijkheid werden deze oorlogen meestal gevoerd om macht en territoriaal gebied veilig te stellen, of vanwege economische agenda’s. Dit illustreert de actualiteit van het werk van Yinka Shonibare. Hij trekt parallellen tussen het heden en verleden. De expansiedrang uit het verleden zien we namelijk ook terug in onze tijd, met oorlogen, vluchtelingenstromen en andere humanitaire crises tot gevolg. Shonibare maakt ons zo bewust van deze motieven en hun gevolgen en bevraagt deze. Zijn werk functioneert zo als beginpunt voor discussies over actuele onderwerpen.

Cannonball Heaven verwijst in wezen niet alleen naar de koloniale geschiedenis van Groot Brittannië,  maar even zo goed naar die van landen als Spanje, Portugal en Nederland. Door zijn vriendelijke en soms humoristische benadering weet Shonibare de kijker vaak voor zijn kunst te winnen.

Het werk als ‘sleutel’

Shonibare is een Brits-Nigeriaanse (Europees-Afrikaanse) kunstenaar.  De geschiedenis en de tradities van beide landen staan centraal in het werk van Shonibare, en tevens de verwarring die kan optreden. Zo doen de Vlisco stoffen ons denken aan Afrika, maar zijn ondertussen een Nederlandse uitvinding (en tegelijkertijd weer gebaseerd op de Indonesische batiktechniek). En zo gaat het sleutelwerk ‘Cannonball heaven’ (2011) van Shonibare óók een gesprek aan met de Helmondse geschiedenis. Het werk wordt tentoongesteld op een historische plek: de Ridderzaal van het kasteel van Helmond, gelegen op een stoffen kanonskogel afstand van de Vlisco textielfabriek.