Historie
Waarschijnlijk begon Lodewijk Berthout van Berlaer, heer van Helmond, met de bouw van het kasteel tussen 1325 en 1350. Vanaf het begin waren gepland: de vierkante omtrek, de ronde torens op iedere hoeken en de gracht. De familie toonde met dit gebouw haar macht en zorgde voor een sterk en strategisch punt voor de verdediging van de noordoostgrens van het hertogdom Brabant. De vorm van het kasteel sloot aan bij de heersende kasteelarchitectuur van die tijd. Bovendien vormde de stenen behuizing een hele verbetering van het woongenot van de familie Berlaer.

‘T Oude Huys
De voorloper van het kasteel was ’t Oude Huys. Dit houten slot met een donjontoren was sterk verouderd en lag op enkele honderden meters in een veenmoeras in het dal van de rivier de Aa. ‘T Oude Huys werd gekenmerkt door een complex van houten gebouwen. Via een houten brug liep je door de houten palissade het binnenterrein op. Het was het eerste kasteel van Helmond waarvan de bouw ongeveer rond 1170-75 startte. Maria van Brabant was de bekendste bewoonster van ’t Oude Huys. Zij was dochter van Hendrik 1 van Brabant en korte tijd Keizerin van het Heilige Roomse Rijk door haar huwelijk met Keizer Otto IV. Na zijn dood in 1218 huwde Maria met graaf Willem I van Holland. Maria stond bekend als een zeer religieus persoon. In de overlevering is er in dit verband een legende over haar bekend. En die gaat zo. Op een dag komt Maria, als ze gaat jagen met haar ridders, vast te zitten in het veen met haar paard. Ze belooft een abdij op deze plek te stichten als ze hier weer uit zou komen. Wat zo geschiedde, en zo ook het klooster van Binderen. Genoemd naar haar hartenkreet die ze slaakte vanuit het moeras: ‘K binder in’.

Macquette van het Oude Huys te zien in Kasteel Helmond

Kasteelfamilies
De bouw van het nieuwe kasteel duurde lang. Pas aan het eind van de zeventiende eeuw had het ongeveer de huidige vorm. Het kasteel dat oorspronkelijk diende als militaire verdedigingsburcht kwam redelijk ongeschonden door de eeuwen heen. Al was er wel sprake van een kort beleg tijdens de Tachtigjarige Oorlog door prins Maurits van Oranje, en legde een grote brand in 1549 het kasteel grotendeels in de as.

Door de tijd heen was Kasteel Helmond het voorname bezit van vier adellijke eigenaren. Zij woonden er met hun familie en personeel: de Van Berlaers, Van Cortenbachs, de Van Arbergs en de familie Wesselman van Helmond. Zij hebben ieder voor zich een eigen stempel op het kasteel gedrukt. Zo schitterden de familie van Arberg vooral in afwezigheid en lieten zij het beheer van het kasteel over aan een rentmeester. De laatste familie werd in de adelstand verheven door Koning Willem II, en heeft veel voor Helmond betekend o.a. op het economische vlak. Zo was de aanleg van de Zuid-Willemsvaart één van de stokpaardjes van de familie Wesselman van Helmond.

Stadhuis
Als de laatste Wesselman van Helmond een groot deel van de kasteeltuin verkoopt aan Vlisco, en het kasteel overdoet aan de gemeente Helmond in 1923, krijgt het de functie van stadhuis. Het eeuwenoude gebouw wordt eerst grondig opgeknapt en verbouwd. Het kasteel krijgt een nieuwe entree, een groot trappenhuis, diverse gangen en grote raamvensters. Dat heeft als gevolg dat het kasteel vanaf die tijd een veel kleinere binnenplaats heeft.

Ja, ik wil
Sinds dat het kasteel een gemeentehuis is, kun je er trouwen. Aanvankelijk is het trouwen in het kasteel een formaliteit, en vindt het echte huwelijk in trouwjurk plaats in de kerk. Vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw verandert dit. De bruiloft wordt dan steeds uitbundiger en persoonlijker gevierd. Vandaag de dag is Kasteel Helmond een populaire trouwlocatie waar niet alleen getrouwd wordt maar ook de receptie plaats kan vinden. De mooiste dag van je leven is tenslotte een echt feestje.

Win-win

We werken samen met diverse organisaties om Kasteel Helmond en zijn verhaal bekend te maken onder een breed publiek, zoals de Nationale Monumentenorganisatie. Samen sterker!